Перевод: с латинского на английский

с английского на латинский

a company of soldiers

  • 1 manipulus

    mănĭpŭlus (sync. mănīplus, in poets; plur.:

    inter manipula,

    Spart. Hadrian. 10), i, m. [manus-pleo, plenus], a handful, a bundle.
    I.
    Lit.:

    de his (herbis) manipulos fieri,

    Varr. R. R. 1, 49:

    manipulos obligare,

    Col. 11, 2, 40:

    vincire,

    id. 2, 19, 2:

    alligari,

    Plin. 18, 28, 67, § 262:

    filicumque maniplis Sternere humum,

    Verg. G. 3, 297:

    nexos deferre maniplos,

    Col. 10, 315:

    maniplos solvere,

    the bundles of hay, Juv. 8, 153.—
    II.
    Transf.
    A.
    = haltêres, pieces of metal held in the hand during gymnastic exercises, to increase the momentum of a leap or stroke, Cael. Aur. Tard. 5, 2, 38.—
    B.
    Because the ancient Romans adopted a pole, with a handful of hay or straw twisted about it, as the standard of a company of soldiers; in milit. lang., a certain number of soldiers belonging to the same standard, a company, maniple; generally applied to infantry, and only by way of exception to cavalry:

    miles pulcre centuriatus est expuncto in manipulo,

    Plaut. Curc. 4, 4, 29:

    pertica suspensos portabat longa maniplos: Unde maniplaris nomina miles habet,

    Ov. F. 3, 117:

    adeo ut iidem ordines, manipulique constarent,

    Caes. B. C. 2, 28:

    manipulos laxare,

    id. B. G. 2, 25:

    continere ad signa manipulos,

    id. ib. 6, 33:

    in legione sunt manipuli triginta,

    Gell. 16, 4, 6.—Of cavalry:

    infrenati manipli,

    Sil. 4, 316: App. M. 9, p. 221, 5.—Comically: manipulus farum, a troop, band, Ter. Eun. 4, 7, 6.

    Lewis & Short latin dictionary > manipulus

  • 2 comitātus

        comitātus ūs, m    [comitor], an escort, train, retinue, suite: delicatus ancillarum: proficisci cum magno comitatu: praedonis: equitum: gradūs ipse comitatus habet, Ta.: Irae Insidiaeque dei comitatus, V.—Fig.: quid tanto virtutum comitatu (opus est) si? etc. — A company, band, troop, crowd, swarm: Allobrogum comitatūs deprehendere, i. e. the Allobroges and their train, S.: magnum comitatum circumventum interficere, L.
    * * *
    I
    comitata -um, comitatior -or -us, comitatissimus -a -um ADJ
    accompanied (by/in time); (COMP) better attended, having a larger retinue
    II
    company of soldiers/mercenaries; war band; company/throng/crowd; rank and file; escort/retinue (of slaves/clients); court of a king; combination, association; county (Cal)

    Latin-English dictionary > comitātus

  • 3 ordo

    ordo, ĭnis, m. [from root or-; Sanscr. ar-, to go, strive upward; cf. orior, through an adj. stem ordo-; v. Corss. Krit. Beitr. p. 108], a regular row, line, or series, methodical arrangement, order (class.; syn.: series, tenor).
    I.
    In gen.:

    ordinem sic definiunt compositionem rerum aptis et accommodatis locis,

    Cic. Off. 1, 40, 142:

    vis ordinis et collocationis,

    id. ib. 1, 40, 142:

    arbores in ordinem satae,

    i. e. planted in a quincunx, Varr. R. R. 1, 7; cf. Cic. Caecil. 8, 22; id. Sen. 17, 59.—
    B.
    Esp., right order, regular succession:

    fatum appello ordinem seriemque causarum,

    Cic. Div. 1, 55, 125:

    nihil esse pulchrius in omni ratione vitae dispositione atque ordine,

    Col. 12, 2:

    adhibere modum quendam et ordinem rebus,

    Cic. Off. 1, 5, 17:

    mox referam me ad ordinem,

    will soon bring myself to order, return to order, id. Ac. 2, 20, 67:

    res in ordinem redigere,

    to reduce to order, Auct. Her. 3, 9, 16; so,

    in ordinem adducere,

    Cic. Univ. 3:

    ordinem conservare,

    id. Rosc. Com. 2, 6:

    eundem tenere,

    to preserve, id. Phil. 5, 13, 35:

    sequi,

    id. Brut. 69, 244:

    immutare,

    to change, id. Or. 63, 214:

    perturbare,

    to disturb, id. Brut. 62, 223: cogere or redigere in ordinem, to reduce to order, to humble, degrade:

    decemviri querentes, se in ordinem cogi,

    Liv. 3, 51; 3, 35; Plin. Ep. 1, 23, 1; Quint. 1, 4, 3; so,

    in ordinem redactus,

    Suet. Vesp. 15; cf.

    trop.: gula reprimenda et quasi in ordinem redigenda est,

    Plin. Ep. 2, 6, 5.—
    C.
    Adverb. expressions.
    1.
    Ordine, in ordinem, per ordinem, in ordine, ex ordine, in order, in turn:

    Hegioni rem enarrato omnem ordine,

    Ter. Ad. 3, 2, 53; Plaut. Capt. 2, 3, 17; Ter. Heaut. 4, 3, 28:

    interrogare,

    Cic. Part. 1, 2:

    tabulae in ordinem confectae,

    id. Rosc. Com. 2, 6:

    ordine cuncta exposuit,

    Liv. 3, 50, 4; 30, 15, 1:

    sortiti nocte singuli per ordinem,

    Quint. 4, 2, 72:

    hos Corydon, illos referebat in ordine Thyrsis,

    Verg. E. 7, 20; id. A. 8, 629:

    ut quisque aetate et honore antecedebat, ita sententiam dixit ex ordine,

    Cic. Verr. 2, 4, 64, § 143:

    ordine se vocante,

    when his turn came, Macr. S. 2, 2, § 12:

    in ordine vicis,

    Vulg. Luc. 1, 8.—
    2.
    Ordine, regularly, properly, appropriately:

    omnia ut quidque Egisti ordine scio,

    Plaut. Ps. 5, 2, 15:

    rem demonstravi ordine,

    id. Mil. 3, 3, 2; id. Capt. 2, 3, 17 Brix ad loc.:

    an id recte, ordine, e re publicā factum esse defendes?

    Cic. Verr. 2, 3, 84, § 194:

    si hoc recte atque ordine factum videtur,

    id. Quint. 7, 28.—
    3.
    Ex ordine, in succession, without intermission:

    vendit Italiae possessiones ex ordine omnes,

    Cic. Agr. 1, 2, 4:

    septem illum totos perhibent ex ordine menses Flevisse,

    Verg. G. 4, 507; cf. id. A. 5, 773.—
    4.
    Extra ordinem.
    a.
    Out of course, in an unusual or extraordinary manner:

    extra ordinem decernere provinciam alicui,

    Cic. Prov. Cons. 8, 19:

    crimina probantur,

    in an illegal manner, Dig. 48, 1, 8.—
    b.
    Extraordinarily, i. e. uncommonly, eminently, especially:

    ad eam spem, quam extra ordinem de te ipso habemus, accedunt tua praecipua,

    Cic. Fam. 6, 5, 3.—
    II.
    Transf. concr.
    A.
    In gen.
    1.
    Tres ordines lapidum, three courses of stones, Vulg. 3 Reg. 6, 36.—In building, a row, course, or layer of stones, etc.:

    obstructis in speciem portis singulis ordinibus caespitum,

    Caes. B. G. 5, 51:

    alius insuper ordo adicitur,

    id. ib. 7, 23: tot premit ordinibus caput, tiers or layers of ornaments, Juv. 6, 502. —
    2.
    A row of benches or seats:

    terno consurgunt ordine remi,

    in three rows of oar-banks, Verg. A. 5, 120:

    sex ordinum navem invenit Xenagoras,

    Plin. 7, 56, 57, § 208.—In the theatre, a row of seats: post senatores ex vetere instituto quatuordecim graduum ordines equestri ordini assignati fuere, Suet. [p. 1278] Aug. 44:

    sedisti in quatuordecim ordinibus,

    Cic. Phil. 2, 18, 44.—
    3.
    A train of servants or attendants:

    comitum longissimus ordo,

    Juv. 3, 284.—
    B.
    In milit. lang.
    1.
    A line or rank of soldiers in battle array:

    auxilia regis nullo ordine iter fecerant,

    Caes. B. C. 2, 26:

    ne quisquam ordine egrederetur,

    Sall. J. 45, 2:

    nullo ordine commutato,

    id. ib. 101, 2:

    sine signis, sine ordinibus,

    id. ib. 97, 5; so,

    signa atque ordines observare,

    to keep the ranks, remain in line, id. ib. 51, 1:

    conturbare,

    id. ib. 50, 4:

    restituere,

    id. ib. 51, 3; Liv. 2, 50; 8, 8.—
    2.
    A band, troop, company of soldiers:

    viri fortissimi atque honestissimi, qui ordines duxerunt,

    who have led companies, have been officers, Cic. Phil. 1, 8, 20:

    L. Pupius primipili centurio, qui hunc eundem ordinem in exercitu Pompeii antea duxerat,

    Caes. B. C. 1, 13. —Hence,
    3.
    A captaincy, a command: ordinem alicui adimere, Tab. Heracl. ap. Mazoch. p. 423, n. 47; cf.

    on the contrary: alicui assignare,

    Liv. 42, 34:

    DARE,

    Inscr. Orell. 3456:

    centuriones ad superiores ordines transducere,

    Caes. B. G. 6, 40; cf. id. ib. 5, 4, 4.—
    (β).
    Ordines, chieftains, captains:

    tribunis militum primisque ordinibus convocatis,

    the captains of the first companies, Caes. B. G. 6, 7 fin.; Liv. 30, 4, 1.—
    C.
    In a polit. respect, an order, i. e. a rank, class, degree of citizens:

    et meus med ordo inrideat,

    Plaut. Aul. 2, 2, 55.—In the time of Cicero there were three principal classes, ordo senatorius, equester, and plebeius:

    Fidiculanius cujus erat ordinis? senatoril,

    Cic. Clu. 37, 104; id. Fl. 18, 43:

    proximus est huic dignitati equester ordo,

    Cic. Dom. 28, 74; Suet. Aug. 41:

    inferiores loco, auctoritate, ordine,

    Cic. Verr. 2, 1, 48, § 127: ordo amplissimus, i. e. the Senate:

    quem absentem in amplissimum ordinem cooptarunt,

    id. Cael. 2, 5;

    also termed SPLENDIDISSIMVS ORDO,

    Inscr. Orell. 1180; 1181; and simply ordo, the order, for the Senate:

    ordo Mutinensis,

    Tac. H. 2, 52; Inscr. Grut. 425, 1:

    trecentos ex dediticiis electos utriusque ordinis,

    i. e. of the two upper classes, Suet. Aug. 15.—
    2.
    In gen., a class, rank, station, condition:

    mearum me rerum aequom'st novisse ordinem,

    Plaut. Trin. 2, 4, 50:

    publicanorum,

    Cic. Fam. 13, 9, 2:

    aratorum, pecuariorum, mercatorum,

    id. Verr. 2, 2, 6, § 17:

    homo ornatissimus loco, ordine, nomine,

    id. ib. 2, 1, 48, §

    127: libertini,

    Suet. Gram. 18.—So in the inscrr.: SACERDOTVM, HARVSPICVM, etc., Grut. 320, 12; 304, 7; 302, 2 et saep.; so,

    grammatici alios auctores in ordinem redigerunt, alios omnino exemerant numero,

    recognized among, placed in the rank of, Quint. 1, 4, 3.—
    (β).
    Esp. (eccl. Lat.), an order in the church, an ecclesiastical rank or office:

    ordines sacerdotum et Levitarum,

    Vulg. 2 Esdr. 13, 30:

    secundum ordinem Melchisedek,

    id. Psa. 109, 5.

    Lewis & Short latin dictionary > ordo

  • 4 comitātus

        comitātus adj. with comp.    [P. of comito], attended, escorted, accompanied: parum, with few attendants: bene: puero ut uno esset comitatior, that his train was increased by, etc.
    * * *
    I
    comitata -um, comitatior -or -us, comitatissimus -a -um ADJ
    accompanied (by/in time); (COMP) better attended, having a larger retinue
    II
    company of soldiers/mercenaries; war band; company/throng/crowd; rank and file; escort/retinue (of slaves/clients); court of a king; combination, association; county (Cal)

    Latin-English dictionary > comitātus

  • 5 cohors

    cŏhors (or cors; cf. Non. p. 83, 14 sq.; later aspirated orthog. of MSS. chors; cf. the letter C, and Schneid. ad Varr. R. R. 1, 13, 3), rtis, f. [Sanscr. root har, rapio; cf. [p. 364] Gr. choros].
    I.
    A place enclosed around, a court, enclosure, yard, pen, etc., esp. for cattle, poultry, etc.
    (α).
    Cohors, Varr. R. R. 1, 13, 2 sq.; 2, 2, 9; Cato ap. Fest. p. 146, 29 Müll.; Col. 8, 3, 8; 7, 3, 8; Ov. F. 4, 704.—
    (β).
    Cors, Varr. ap. Non. l. l.; Glaucia ap. Cic. de Or. 2, 65 fin.; Col. 2, 14, 18; Vitr. 6, 9; Mart. 3, 58, 12; 13, 45, 2; Pall. 1, 22.—
    II.
    Meton. (cf. chorus).
    A.
    Lit., the multitude enclosed, fenced in; hence, in milit. lang., a company of soldiers, a division of an army, a cohort, the tenth part of a legion, comprising three manipuli or six centuriae (always written cohors), Varr. L. L. 5, § 88; Cincius ap. Gell. 16, 4, 6; Veg. Mil. 2, 6; so Caes. B. G. 3, 1; id. B. C. 1, 73; Sall. J. 90, 2; 105, 2; Verg. G. 2, 279; id. A. 11, 500 al.: praetoria, the prœtorian or bodyguard of the general, Caes. B. G. 1, 40; Sall. C. 61, 3 al.—Hence, trop.:

    habere scortorum cohortem praetoriam,

    Cic. Cat. 2, 11, 24.—
    2.
    Opp. legiones, auxiliary troops, allies, Sall. J. 46, 7; Vell. 2, 112, 5; Tac. H. 4, 19; Flor. 3, 21, 18.—
    3.
    A troop of cavalry:

    centurio cohortis sextae equestris,

    Plin. Ep. 10, 106 (107) sq.—
    4.
    Per synecdochen, an army in gen.:

    cohors Inachiae servatrix,

    Stat. Th. 5, 672.—
    B.
    Specif., the train or retinue of the prœtor in a province:

    praetoria,

    Cic. Verr. 2, 1, 14, § 36; cf. id. ib. 2, 2, 27, § 66; Cat. 10, 10; Tib. 1, 3, 2; Hor. Ep. 1, 3, 6; 1, 8, 14.—
    C.
    In gen., a crowd, multitude, company, throng, attendants (mostly poet. or in post-Aug. prose):

    vaga,

    Cat. 63, 25:

    gigantum,

    Hor. C. 2, 19, 22:

    fratrum stipata,

    Verg. A. 10, 328; cf. Ov. M. 11, 89; Hor. Epod. 16, 60; Tac. A. 6, 9:

    amicarum,

    of courtiers, Suet. Calig. 19; id. Ner. 5; id. Galb. 7 al.:

    canum,

    Plin. 8, 40, 61, § 143:

    oratorum,

    Gell. 19, 8, 15:

    sectatorum,

    id. 13, 5, 1.—Of things:

    febrium,

    Hor. C. 1, 3, 31.

    Lewis & Short latin dictionary > cohors

  • 6 maniplus

    maniple, company of soldiers, one third of a cohort; handful, bundle

    Latin-English dictionary > maniplus

  • 7 manipulus

    maniple, company of soldiers, one third of a cohort; handful, bundle

    Latin-English dictionary > manipulus

  • 8 manuplus

    maniple, company of soldiers, one third of a cohort; handful, bundle

    Latin-English dictionary > manuplus

  • 9 caterva

    căterva, ae, f., a crowd, troop, a band of men; in the sing. and plur. (class. in prose and poet.; syn.: turba, manus, agmen).
    I.
    In gen.:

    comitum,

    Lucr. 2, 628; cf. id. 2, 611; Verg. A. 1, 497; 11, 533; Ov. M. 12, 216:

    Postumius obviam cum bene magnā catervā suā venit,

    Cic. Mur. 33, 69; so id. de Or. 1, 40, 184; cf. Sall. C. 14, 1:

    catervae testium,

    Cic. Verr. 2, 5, 43, § 113:

    contra dicentium,

    id. Tusc. 1, 31, 77:

    pugilum,

    Suet. Calig. 18:

    infernae,

    Tib. 1, 2, 47 al. — Poet., of animals:

    pecudum,

    Lucr. 6, 1092:

    avium,

    flocks, Verg. A. 11, 456:

    canum,

    App. M. 4, p. 151, 26:

    anguinea,

    Tib. 3, 4, 87.—
    B.
    Trop.: verborum. a farrago of words, Gell. 15, 2, 3.—
    II.
    Esp.
    A.
    In milit. lang. freq., a body of soldiers, a troop, company, band; esp. of the loose order of barbarian nations (opp. to the Roman legions); cf. Veg. Mil. 2, 2; Isid. Orig. 9, 3, 46; so Nep. Chabr. 1, 2; Tac. A. 1, 56; 2, 17; 2, 45; 12, 33; Tib. 1, 2, 67; Verg. A. 8, 593; 12, 264; Hor. C. 1, 8, 16 al.—Of foot-soldiers (opp. equites), Verg. A. 7, 804; 11, 433; Hor. Ep. 2, 1, 190.—Rare of Roman troops, Petr. poët. 124, 281;

    or of cavalry,

    Sen. Agam. 598.—
    B.
    In dramatic lang., the whole company or troop of actors (usu. called grex). Plaut. Capt. fin.; and perh. also id. Cas. fin.; cf. Cic. de. Or 3, 50, 196; id. Sest. 55. 118.

    Lewis & Short latin dictionary > caterva

  • 10 familia

    fămĭlĭa, ae (with pater, mater, filius, and filia, the class. gen. sing. is usually in the archaic form familias; familiae also occurs, v. infra; gen.:

    familiai,

    Plaut. Am. 1, 1, 203; with the plur. of these words both the sing. and plur. of familia are used:

    patres familias, etc.,

    Cic. Rosc. Am. 15, 43; id. Verr. 2, 3, 51, § 120 al.:

    patres familiarum,

    Cic. Att. 7, 14, 2; Sall. C. 43, 2; 51, 9, v. infra II. A. b.—On the form patribus familiis for familiae, patrum familiarum, etc., Cic. Verr. 2, 3, 79, § 183; id. Rosc. Am. 16, 48, v. Neue, Formenl. 1, p. 7), f. [famulus], the slaves in a household, a household establishment, family servants, domestics (not = family, i. e. wife and children, domus, or mei, tui, sui, etc., but v. II. A. 3 infra):

    nescio quid male factum a nostra hic familia est... ita senex talos elidi jussit conservis meis,

    Plaut. Mil. 2, 2, 11; 17; id. Trin. 2, 1, 28; id. Am. 4, 3, 10:

    neque enim dubium est, quin, si ad rem judicandum verbo ducimur, non re, familiam intelligamus, quae constet ex servis pluribus, quin unus homo familia non sit: verbum certe hoc non modo postulat, sed etiam cogit,

    Cic. Caecin. 19, 55; cf. Dig. 50, 16, 40, § 3; App. Mag. p. 304:

    vilicus familiam exerceat,

    Cato, R. R. 5, 2:

    familiae male ne sit,

    id. ib.:

    te familiae interdicere, ut uni dicto audiens esset,

    Cic. Rep. 1, 39:

    qui emeret eam familiam a Catone,

    id. Q. Fr. 2, 6, 5:

    cum insimularetur familia societatis ejus,

    id. Brut. 22, 85:

    conjugum et liberorum et familiarum suarum causa,

    id. N. D. 2, 63, 157:

    Petreius armat familiam,

    Caes. B. C. 1, 75, 2: alienae se familiae venali immiscuisse, Quint. 7, 2, 26:

    Aesopus domino solus cum esset familia,

    formed the entire establishment, Phaedr. 3, 19, 1.—Of the serfs belonging to a temple:

    illi Larini in Martis familia numerantur,

    Cic. Clu. 15, 43; cf. of the serfs, vassals of Orgetorix:

    die constituta causae dictionis Orgetorix ad judicium omnem suam familiam, ad hominum milia decem undique coëgit,

    Caes. B. G. 1, 4, 2.
    II.
    Transf.
    A.
    With the idea of house predominating.
    1.
    In gen., a house and all belonging to it, a family estate, family property, fortune: familiae appellatio varie accepta est: nam et in res et in personas deducitur;

    in res, ut puta in lege XII. tab. his verbis: AGNATVS PROXIMVS FAMILIAM HABETO,

    Dig. 50, 16, 195; so,

    SI AGNATVS NEC ESCIT, GENTILIS FAMILIAM NANCITOR, Fragm. XII. Tab. in Collat. Legg. Mosaic. et Roman. tit. 16, § 4 (cf. agnatus): idcirco qui, quibus verbis erctum cieri oporteat, nesciat, idem erciscundae familiae causam agere non possit,

    Cic. de Or. 1, 56, 237; so,

    arbitrum familiae erciscundae postulavit,

    id. Caecin. 7, 19; cf.:

    familiae erciscundae,

    Dig. 10, tit. 2:

    decem dierum vix mihi est familia,

    means of support, Ter. Heaut. 5, 1, 36 Ruhnk.—
    b.
    Paterfamilias, materfamilias, etc., or paterfamiliae, materfamiliae, filiusfamilias, etc. (also written separately: pater familiae, mater familiae, etc.), the master of a house in respect to ownership, the proprietor of an estate, head of a family; the mistress of a house, matron; a son or daughter under the father's power, a minor: paterfamilias appellatur, qui in domo dominium habet, recteque hoc nomine appellatur, quamvis filium non habeat;

    non enim solam personam ejus, sed et jus demonstramus. Denique et pupillum patremfamilias appellamus,

    Dig. 50, 16, 195; cf. Sandars ad Just. Inst. 1, 8 prooem.—
    (α).
    Form familias:

    paterfamilias ubi ad villam venit,

    Cato, R. R. 2, 1:

    paterfamilias,

    Cic. Quint. 3, 11; id. Fragm. ap. Non. 497, 19 (Rep. 5, 3 ed. Mos.); Sen. Ben. 4, 27 fin.; Nep. Att. 4; 13 al.; cf., in gen., of a plain, ordinary citizen:

    sicut unus paterfamilias his de rebus loquor,

    id. de Or. 1, 29, 132; 1, 34, 159.—In plur.:

    patresfamilias, qui liberos habent, etc.,

    Cic. Rosc. Am. 15, 43; 16, 48; id. Verr. 2, 3, 79, § 183 al.:

    (Demaratus) cum de matrefamilias Tarquiniensi duo filios procreavisset,

    Cic. Rep. 2, 19:

    materfamilias,

    id. Cael. 13, 32: id. Top. 3, 14; Dig. 50, 16, 46 al.—In plur.:

    uxoris duae formae: una matrumfamilias, etc.,

    Cic. Top. 3, 14; id. Fam. 5, 10, 1; id. Verr. 2, 1, 24, § 62 al.—

    In an inverted order: familias matres,

    Arn. 4, 152:

    illum filium familias patre parco ac tenaci habere tuis copiis devinctum non potes,

    Cic. Cael. 15, 36:

    filiusfamilias,

    Dig. 14, 6, 1 sq. al.:

    tu filiafamilias locupletibus filiis ultro contulisti,

    Sen. Cons. ad Helv. 14.—
    (β).
    Form familiae:

    ex Amerina disciplina patrisfamiliae rusticani,

    Cic. Rosc. Am. 41, 120; so,

    pater familiae,

    Caes. B. G. 6, 19, 3; Liv. 1, 45, 4; Sen. Ep. 47 med.; Tac. Or. 22 al.: familiae mater, Enn. ap. Fest. p. 258 Müll.—In plur.:

    pauci milites patresque familiae,

    Caes. B. C. 2, 44, 1; Gracch. ap. Charis. p. 83 P.: Liv. 5, 30 fin.:

    matrem familiae tuam purpureum amiculum habere non sines?

    Liv. 34, 7, 3:

    mater familiae,

    id. 39, 53, 3; Tert. Verg. Vel. 11.— In plur.: matresfamiliae, Varr. ap. Charis. p. 83 P.; Caes. B. G. 1, 50, 4; 7, 26, 3; 7, 47, 5; id. B. C. 2, 4, 3.—
    (γ).
    In gen. plur.: civium Romanorum quidam sunt patresfamiliarum, alii filiifamiliarum, quaedam matresfamiliarum, quaedam filiaefamiliarum. Patresfamiliarum sunt, qui sunt suae potestatis, sive puberes sive impuberes;

    simili modo matresfamiliarum, filii vero et filiaefamiliarum, qui sunt in aliena potestate,

    Dig. 1, 6, 4: patresfamiliarum, Sisenn. ap. Varr. L. L. 8, § 73 Müll.; Suet. Calig. 26 fin.:

    matresfamiliarum,

    Sall. C. 51, 9:

    filiifamiliarum,

    id. ib. 43, 2; Tac. A. 3, 8; 11, 13:

    filiaefamiliarum,

    Dig. 14, 6, 9, § 2:

    patrumfamiliarum,

    ib. 50, 16, 195.—
    2.
    In respect to relationship, a family, as part of a gens:

    addere nostrae lepidam famam familiae,

    Plaut. Trin. 2, 2, 98:

    sororem despondere in fortem familiam,

    id. ib. 5, 2, 9: item appellatur familia plurium personarum, quae ab ejusdem ultimi genitoris sanguine proficiscuntur, sicuti dicimus familiam Juliam. Mulier autem familiae [p. 724] suae et caput et finis est, Dig. 50, 16, 195 fin.:

    qua in familia laus aliqua forte floruerit, hanc fere, qui sunt ejusdem stirpis, cupidissime persequuntur,

    Cic. Rab. Post. 1, 2: EX EA FAMILIA... IN EAM FAMILIAM, Fragm. XII. Tab. ap. Dig. 50, 16, 195:

    commune dedecus familiae, cognationis, nominis,

    Cic. Clu. 6, 16:

    Laeliorum et Muciorum familiae,

    id. Brut. 72, 252; id. Off. 2, 12 fin.:

    nobilissima in familia natus,

    id. Rep. 1, 19:

    ex familia vetere et illustri,

    id. Mur. 8, 17:

    primus in eam familiam attulit consulatum,

    id. Phil. 9, 2, 4:

    hospes familiae vestrae,

    id. Lael. 11, 37:

    Sulla gentis patriciae nobilis fuit, familia prope jam exstincta majorum ignavia,

    Sall. J. 95, 3 et saep.—
    b.
    Transf.:

    libros, qui falso viderentur inscripti, tamquam subditicios, summovere familiā, permiserunt sibi,

    Quint. 1, 4, 3.—
    3.
    In gen., a family, the members of a household, = domus (rare):

    salutem dicit Toxilo Timarchides et familiae omni,

    Plaut. Pers. 4, 3, 32:

    si haec non nubat, fame familia pereat,

    id. Cist. 1, 1, 46:

    ne pateretur Philippi domus et familiae inimicissimos stirpem interimere,

    Nep. Eum. 6, 3.—
    B.
    A company, sect, school, troop (rare but class.):

    cum universi in te impetum fecissent, tum singulae familiae litem tibi intenderent,

    Cic. de Or. 1, 10 42:

    familia tota Peripateticorum,

    id. Div. 2, 1, 3; cf.:

    Aristoteles, Xenocrates, tota illa familia,

    id. Fin. 4, 18, 49:

    familiae dissentientes inter se,

    id. de Or. 3, 16, 21:

    familia gladiatorum... familia Fausti,

    id. Sull. 19, 54:

    lanistarum,

    Suet. Aug. 42: tironum, a company of young soldiers, Cod. Th. 10, 1; Amm. 20, 4 med.—A troop or company of players, Plaut. Men. prol. 74.—
    2.
    Ducere familiam, in gen., to lead a company, i. e. to be at the head, be the first:

    Lucius quidem, frater ejus, familiam ducit,

    Cic. Phil. 5, 11, 30; cf.:

    accedit etiam, quod familiam ducit in jure civili, singularis memoria summa scientia,

    id. Fam. 7, 5, 3:

    gravissima illa vestra sententia, quae familiam ducit,

    id. Fin. 4, 16, 45.

    Lewis & Short latin dictionary > familia

  • 11 caterva

        caterva ae, f    a crowd, troop, throng, band, mob (of men): iuvenum, V.: cum catervā suā venire: stipatorum, S.: catervae testium: magnas Graecorum implere catervas, i. e. add to the number of Grecian poets, H.—Poet.: avium, flocks, V. — A body of soldiers, troop, company, band: conducticiae catervae, N.: fulgentes aere, V.: Lyciae, H.: florentīs aere catervas, infantry (opp. equites), V.: equitum turmae peditumque catervae, H.—A company of actors, troop: tota: catervae atque concentus, i. e. the dramatic chorus.
    * * *
    crowd/cluster; troop, company, band of men/followers/actors; flock/herd/swarm

    Latin-English dictionary > caterva

  • 12 prīnceps

        prīnceps cipis, adj.    [primus+CAP-], first in order, foremost: se principes ex omnibus bellum facturos pollicentur, Cs.: in fugā postremus, in periculo princeps: princeps Horatius ibat, in front, L.: principes pecuniae pollicendae fuerunt, took the lead in: princeps in haec verba iurat, Cs.: ut principes talem nuntium attulisse viderentur, might be the first, Cs.: matri Qui dederit princeps oscula, O.: Princeps ante omnīs agebat Agmen, first of all, V.: qualitatum aliae sunt principes, original: addere principi Limo particulam, H.— The first, chief, most eminent, most noble: longe omnium gravitate princeps Plato: terrarum populus, L.— Prov.: Principibus placuisse viris non ultima laus est, H.—As subst m., the first man, first person: senatūs, first on the roll, S.: principes sententiarum consulares, who were first asked for their opinion, L.— The first, chief, leader, foremost man: in re p. principes esse: iuventutis, one of the noblest of the Roman knights: trecenti principes iuventutis Romanae, i. e. patrician youths, L.: (pueri) aequalium principes, first among their fellows. —A chief, head, author, founder, originator, leader, contriver: Zeno eorum (Stoicorum): Argonautarum, i. e. Jason: principes inferendi belli, Cs.: sententiae in senatu: eius consili principes, Cs.: equitum, at the head of, Iu.: familiae suae, founder, L.— A prince, ruler, sovereign, emperor: hic ames dici pater atque princeps, H.: principis uxor, Iu.—In the army, plur., orig., the foremost line ; hence, the heavy-armed, second line of soldiers ; cf. totidem princeps habebat Corpora (poet. for principes), O.— A company of the principes: primi principis signum, of the first company of the heavyarmed, L.: octavum principem duxit, was centurion of the eighth maniple.—A centurion of the principes: princeps prior, first captain of the principes, Cs.: tertiae legionis, L.— The office of centurion of the principes, captaincy of the principes: mihi primus princeps prioris centuriae est adsignatus, i. e. centurion of the first century of the first maniple, L.
    * * *
    I
    (gen.), principis ADJ
    first, foremost, leading, chief, front; earliest, original; most necessary
    II
    leader/chief, first/leading member/citizen/man; master/expert; founder/proposer; Princeps (non-military title of Roman Emperor); senior Senator; leader of pack

    Latin-English dictionary > prīnceps

  • 13 Princeps

    1.
    princeps, cĭpis, adj. and subst. comm. [primus-capio], first in time or order (syn. primus).— Lit., in gen.:

    ut quisque in fugā postremus, ita periculo princeps erat,

    Cic. Verr. 2, 5, 34, § 90:

    princeps in proelium ibat, ultimus conserto proelio excedebat,

    Liv. 21, 4:

    princeps Horatius ibat,

    first, in front, in advance, id. 1, 26 Weissenb. ad [p. 1445] loc.:

    princeps fuit ad conatum exercitus comparandi,

    Cic. Phil. 10, 11, 24:

    Firmani principes pecuniae pollicendae fuerunt,

    were the first to promise, id. ib. 7, 8, 23:

    princeps in agendo,

    id. Div. in Caecil. 15, 47; Caes. B. G. 7, 2:

    omnium nationum exterarum princeps Sicilia se ad amicitiam populi Romani applicuit,

    was the first that entered into friendship with the Roman people, Cic. Verr. 2, 2, 1, § 2:

    princeps et solus bellum his indixit,

    Nep. Thras. 1, 5:

    princeps in haec verba jurat,

    Caes. B. C. 1, 76:

    ut principes talem nuntium attulisse viderentur,

    to be the first, id. ib. 1, 53:

    qui Formiarum moenia dicitur Princeps tenuisse,

    Hor. C. 3, 17, 7:

    matri Qui dederit princeps oscula,

    Ov. F. 2, 714:

    princeps turmas inducit Asilas,

    Verg. A. 11, 620:

    princeps ante omnes,

    first of all, id. ib. 5, 833.—Of things:

    quoniam exordium princeps omnium esse debet,

    Cic. Inv. 1, 7, 19:

    qualitatum aliae sunt principes, aliae ex lis ortae,

    original, id. Ac. 1, 7, 26:

    mensis Romani anni,

    Col. 11, 2, 3:

    addere principi Limo particulam,

    Hor. C. 1, 16, 13:

    dies imperii princeps, vitae supremus,

    Tac. A. 1, 9.—
    B.
    The first, chief, the most eminent, distinguished, or noble (syn. primores):

    longe omnium gravitate princeps Plato,

    Cic. Or. 19, 62:

    Eudoxus in astrologiā facile princeps,

    id. Div. 2, 42, 87:

    quaedam principes feminae,

    certain noble ladies, Plin. 8, 32, 50, § 119:

    principe loco genitus,

    id. 37, 2, 11, § 40.—Prov.:

    principibus placuisse viris non ultima laus est,

    Hor. Ep. 1, 17, 35. —Rarely of things:

    gemma princeps Sardonychus,

    Juv. 13, 138.—
    II. B.
    Esp., the first, chief, principal, most distinguished person:

    quales in re publicā principes essent, talis reliquos solere esse civis,

    Cic. Fam. 1, 9, 12:

    juventutis,

    one of the noblest of the Roman knights, id. Vatin. 10, 24: trecenti conjuravimus principes juventutis Romanae, i. e. high-born or patrician youths, Liv. 2, 12, 15 (= proceres juventutis, id. 10, 28, 7); 42, 61, 5.—In the time of the emperors this was also a title of honor given to the prince, the heir to the empire, Tac. A. 1, 3:

    sacerdotum,

    the high-priest, Vulg. Act. 4, 6. —
    C.
    A chief, head, author, originator, leader, contriver, etc.:

    princeps atque architectus sceleris,

    Cic. Clu. 22, 60:

    Zeno eorum (Stoicorum) princeps non tam rerum inventor fuit, quam verborum novorum,

    id. Fin. 3, 2, 5:

    princeps Argonautarum,

    i. e. Jason, id. Tusc. 4, 32, 69:

    principes consilii publici, i. e. senatus,

    id. Sest. 45, 97:

    conjurationis,

    id. Cat. 1, 11, 27:

    eorum omnium hic dux est atque princeps,

    id. Har. Resp. 26, 57:

    regendae civitatis dux et sententiae princeps in senatu,

    id. de Or. 3, 17, 63:

    (pueri) aequalium principes,

    first among their playfellows, id. Fin. 5, 22, 61:

    gregis,

    i. e. of players, Suet. Calig. 58:

    principes sententiarum consulares,

    who were first asked for their opinion, Liv. 8, 21:

    hujus consilii principes,

    Caes. B. G. 2, 14:

    belli inferendi,

    first in commencing hostilities, id. ib. 5, 52:

    jam princeps equitum,

    at the head of, Juv. 4, 32.—Of ancestors:

    hinc Dardanus ortus Iasiusque pater, genus a quo principe nostrum,

    Verg. A. 3, 168 (cf., in this sense, principium, Sil. 15, 748; v. principium, II. B. 2.).—
    D.
    A chief, superior, director (ante- and post-class.):

    principes, qui utrique rei praeponuntur,

    Varr. R. R. 1, 2; Lampr. Alex. Sev. 32.—
    E.
    A prince, i. e. a ruler, sovereign, emperor ( poet. and post-Aug.):

    hic ames dici pater atque princeps,

    Hor. C. 1, 2, 50; Ov. P. 1, 2, 123; Tac. A. 1, 1:

    quae non faciet quod principis uxor,

    Juv. 6, 617; 8, 224.—
    F.
    In milit. lang.: princĭpes, um, m., the second line of soldiers, between the hastati and triarii, Liv. 8, 8; 22, 5; 30, 8; 37, 39; cf. Varr. L. L. 5, § 89; Veg. Mil. 1, 20; 2, 15; cf. Ov. F. 3, 129; and Becker, Antiq. 3, 2, p. 249 sq.; p. 269 sq.—Princeps also signifies,
    1.
    A company or division of the principes: signum primi principis, of the first company of the principes, Liv. 26, 6, 1:

    octavum principem duxit,

    was centurion of the eighth maniple, Cic. ad Brut. 1, 8, 2.—
    2.
    A centurion or captain of the principes: princeps prior, the first captain of the principes, Caes. B. C. 3, 64 fin.:

    princeps tertiae legionis,

    Liv. 25, 14; cf. id. 42, 34.—
    3.
    The office of centurion of the principes, the centurionship or captaincy of the principes: mihi primus princeps prioris centuriae est adsignatus, the first captaincy of the principes, Liv. 42, 34, 8.— Comp.:

    omnium priorum principum principiorem, si dici fas est,

    Cassiod. Hist. Eccl. 1, 1.
    2.
    Princeps, cĭpis, m., a celebrated flute-player, Phaedr. 5, 7, 4.

    Lewis & Short latin dictionary > Princeps

  • 14 princeps

    1.
    princeps, cĭpis, adj. and subst. comm. [primus-capio], first in time or order (syn. primus).— Lit., in gen.:

    ut quisque in fugā postremus, ita periculo princeps erat,

    Cic. Verr. 2, 5, 34, § 90:

    princeps in proelium ibat, ultimus conserto proelio excedebat,

    Liv. 21, 4:

    princeps Horatius ibat,

    first, in front, in advance, id. 1, 26 Weissenb. ad [p. 1445] loc.:

    princeps fuit ad conatum exercitus comparandi,

    Cic. Phil. 10, 11, 24:

    Firmani principes pecuniae pollicendae fuerunt,

    were the first to promise, id. ib. 7, 8, 23:

    princeps in agendo,

    id. Div. in Caecil. 15, 47; Caes. B. G. 7, 2:

    omnium nationum exterarum princeps Sicilia se ad amicitiam populi Romani applicuit,

    was the first that entered into friendship with the Roman people, Cic. Verr. 2, 2, 1, § 2:

    princeps et solus bellum his indixit,

    Nep. Thras. 1, 5:

    princeps in haec verba jurat,

    Caes. B. C. 1, 76:

    ut principes talem nuntium attulisse viderentur,

    to be the first, id. ib. 1, 53:

    qui Formiarum moenia dicitur Princeps tenuisse,

    Hor. C. 3, 17, 7:

    matri Qui dederit princeps oscula,

    Ov. F. 2, 714:

    princeps turmas inducit Asilas,

    Verg. A. 11, 620:

    princeps ante omnes,

    first of all, id. ib. 5, 833.—Of things:

    quoniam exordium princeps omnium esse debet,

    Cic. Inv. 1, 7, 19:

    qualitatum aliae sunt principes, aliae ex lis ortae,

    original, id. Ac. 1, 7, 26:

    mensis Romani anni,

    Col. 11, 2, 3:

    addere principi Limo particulam,

    Hor. C. 1, 16, 13:

    dies imperii princeps, vitae supremus,

    Tac. A. 1, 9.—
    B.
    The first, chief, the most eminent, distinguished, or noble (syn. primores):

    longe omnium gravitate princeps Plato,

    Cic. Or. 19, 62:

    Eudoxus in astrologiā facile princeps,

    id. Div. 2, 42, 87:

    quaedam principes feminae,

    certain noble ladies, Plin. 8, 32, 50, § 119:

    principe loco genitus,

    id. 37, 2, 11, § 40.—Prov.:

    principibus placuisse viris non ultima laus est,

    Hor. Ep. 1, 17, 35. —Rarely of things:

    gemma princeps Sardonychus,

    Juv. 13, 138.—
    II. B.
    Esp., the first, chief, principal, most distinguished person:

    quales in re publicā principes essent, talis reliquos solere esse civis,

    Cic. Fam. 1, 9, 12:

    juventutis,

    one of the noblest of the Roman knights, id. Vatin. 10, 24: trecenti conjuravimus principes juventutis Romanae, i. e. high-born or patrician youths, Liv. 2, 12, 15 (= proceres juventutis, id. 10, 28, 7); 42, 61, 5.—In the time of the emperors this was also a title of honor given to the prince, the heir to the empire, Tac. A. 1, 3:

    sacerdotum,

    the high-priest, Vulg. Act. 4, 6. —
    C.
    A chief, head, author, originator, leader, contriver, etc.:

    princeps atque architectus sceleris,

    Cic. Clu. 22, 60:

    Zeno eorum (Stoicorum) princeps non tam rerum inventor fuit, quam verborum novorum,

    id. Fin. 3, 2, 5:

    princeps Argonautarum,

    i. e. Jason, id. Tusc. 4, 32, 69:

    principes consilii publici, i. e. senatus,

    id. Sest. 45, 97:

    conjurationis,

    id. Cat. 1, 11, 27:

    eorum omnium hic dux est atque princeps,

    id. Har. Resp. 26, 57:

    regendae civitatis dux et sententiae princeps in senatu,

    id. de Or. 3, 17, 63:

    (pueri) aequalium principes,

    first among their playfellows, id. Fin. 5, 22, 61:

    gregis,

    i. e. of players, Suet. Calig. 58:

    principes sententiarum consulares,

    who were first asked for their opinion, Liv. 8, 21:

    hujus consilii principes,

    Caes. B. G. 2, 14:

    belli inferendi,

    first in commencing hostilities, id. ib. 5, 52:

    jam princeps equitum,

    at the head of, Juv. 4, 32.—Of ancestors:

    hinc Dardanus ortus Iasiusque pater, genus a quo principe nostrum,

    Verg. A. 3, 168 (cf., in this sense, principium, Sil. 15, 748; v. principium, II. B. 2.).—
    D.
    A chief, superior, director (ante- and post-class.):

    principes, qui utrique rei praeponuntur,

    Varr. R. R. 1, 2; Lampr. Alex. Sev. 32.—
    E.
    A prince, i. e. a ruler, sovereign, emperor ( poet. and post-Aug.):

    hic ames dici pater atque princeps,

    Hor. C. 1, 2, 50; Ov. P. 1, 2, 123; Tac. A. 1, 1:

    quae non faciet quod principis uxor,

    Juv. 6, 617; 8, 224.—
    F.
    In milit. lang.: princĭpes, um, m., the second line of soldiers, between the hastati and triarii, Liv. 8, 8; 22, 5; 30, 8; 37, 39; cf. Varr. L. L. 5, § 89; Veg. Mil. 1, 20; 2, 15; cf. Ov. F. 3, 129; and Becker, Antiq. 3, 2, p. 249 sq.; p. 269 sq.—Princeps also signifies,
    1.
    A company or division of the principes: signum primi principis, of the first company of the principes, Liv. 26, 6, 1:

    octavum principem duxit,

    was centurion of the eighth maniple, Cic. ad Brut. 1, 8, 2.—
    2.
    A centurion or captain of the principes: princeps prior, the first captain of the principes, Caes. B. C. 3, 64 fin.:

    princeps tertiae legionis,

    Liv. 25, 14; cf. id. 42, 34.—
    3.
    The office of centurion of the principes, the centurionship or captaincy of the principes: mihi primus princeps prioris centuriae est adsignatus, the first captaincy of the principes, Liv. 42, 34, 8.— Comp.:

    omnium priorum principum principiorem, si dici fas est,

    Cassiod. Hist. Eccl. 1, 1.
    2.
    Princeps, cĭpis, m., a celebrated flute-player, Phaedr. 5, 7, 4.

    Lewis & Short latin dictionary > princeps

  • 15 principes

    1.
    princeps, cĭpis, adj. and subst. comm. [primus-capio], first in time or order (syn. primus).— Lit., in gen.:

    ut quisque in fugā postremus, ita periculo princeps erat,

    Cic. Verr. 2, 5, 34, § 90:

    princeps in proelium ibat, ultimus conserto proelio excedebat,

    Liv. 21, 4:

    princeps Horatius ibat,

    first, in front, in advance, id. 1, 26 Weissenb. ad [p. 1445] loc.:

    princeps fuit ad conatum exercitus comparandi,

    Cic. Phil. 10, 11, 24:

    Firmani principes pecuniae pollicendae fuerunt,

    were the first to promise, id. ib. 7, 8, 23:

    princeps in agendo,

    id. Div. in Caecil. 15, 47; Caes. B. G. 7, 2:

    omnium nationum exterarum princeps Sicilia se ad amicitiam populi Romani applicuit,

    was the first that entered into friendship with the Roman people, Cic. Verr. 2, 2, 1, § 2:

    princeps et solus bellum his indixit,

    Nep. Thras. 1, 5:

    princeps in haec verba jurat,

    Caes. B. C. 1, 76:

    ut principes talem nuntium attulisse viderentur,

    to be the first, id. ib. 1, 53:

    qui Formiarum moenia dicitur Princeps tenuisse,

    Hor. C. 3, 17, 7:

    matri Qui dederit princeps oscula,

    Ov. F. 2, 714:

    princeps turmas inducit Asilas,

    Verg. A. 11, 620:

    princeps ante omnes,

    first of all, id. ib. 5, 833.—Of things:

    quoniam exordium princeps omnium esse debet,

    Cic. Inv. 1, 7, 19:

    qualitatum aliae sunt principes, aliae ex lis ortae,

    original, id. Ac. 1, 7, 26:

    mensis Romani anni,

    Col. 11, 2, 3:

    addere principi Limo particulam,

    Hor. C. 1, 16, 13:

    dies imperii princeps, vitae supremus,

    Tac. A. 1, 9.—
    B.
    The first, chief, the most eminent, distinguished, or noble (syn. primores):

    longe omnium gravitate princeps Plato,

    Cic. Or. 19, 62:

    Eudoxus in astrologiā facile princeps,

    id. Div. 2, 42, 87:

    quaedam principes feminae,

    certain noble ladies, Plin. 8, 32, 50, § 119:

    principe loco genitus,

    id. 37, 2, 11, § 40.—Prov.:

    principibus placuisse viris non ultima laus est,

    Hor. Ep. 1, 17, 35. —Rarely of things:

    gemma princeps Sardonychus,

    Juv. 13, 138.—
    II. B.
    Esp., the first, chief, principal, most distinguished person:

    quales in re publicā principes essent, talis reliquos solere esse civis,

    Cic. Fam. 1, 9, 12:

    juventutis,

    one of the noblest of the Roman knights, id. Vatin. 10, 24: trecenti conjuravimus principes juventutis Romanae, i. e. high-born or patrician youths, Liv. 2, 12, 15 (= proceres juventutis, id. 10, 28, 7); 42, 61, 5.—In the time of the emperors this was also a title of honor given to the prince, the heir to the empire, Tac. A. 1, 3:

    sacerdotum,

    the high-priest, Vulg. Act. 4, 6. —
    C.
    A chief, head, author, originator, leader, contriver, etc.:

    princeps atque architectus sceleris,

    Cic. Clu. 22, 60:

    Zeno eorum (Stoicorum) princeps non tam rerum inventor fuit, quam verborum novorum,

    id. Fin. 3, 2, 5:

    princeps Argonautarum,

    i. e. Jason, id. Tusc. 4, 32, 69:

    principes consilii publici, i. e. senatus,

    id. Sest. 45, 97:

    conjurationis,

    id. Cat. 1, 11, 27:

    eorum omnium hic dux est atque princeps,

    id. Har. Resp. 26, 57:

    regendae civitatis dux et sententiae princeps in senatu,

    id. de Or. 3, 17, 63:

    (pueri) aequalium principes,

    first among their playfellows, id. Fin. 5, 22, 61:

    gregis,

    i. e. of players, Suet. Calig. 58:

    principes sententiarum consulares,

    who were first asked for their opinion, Liv. 8, 21:

    hujus consilii principes,

    Caes. B. G. 2, 14:

    belli inferendi,

    first in commencing hostilities, id. ib. 5, 52:

    jam princeps equitum,

    at the head of, Juv. 4, 32.—Of ancestors:

    hinc Dardanus ortus Iasiusque pater, genus a quo principe nostrum,

    Verg. A. 3, 168 (cf., in this sense, principium, Sil. 15, 748; v. principium, II. B. 2.).—
    D.
    A chief, superior, director (ante- and post-class.):

    principes, qui utrique rei praeponuntur,

    Varr. R. R. 1, 2; Lampr. Alex. Sev. 32.—
    E.
    A prince, i. e. a ruler, sovereign, emperor ( poet. and post-Aug.):

    hic ames dici pater atque princeps,

    Hor. C. 1, 2, 50; Ov. P. 1, 2, 123; Tac. A. 1, 1:

    quae non faciet quod principis uxor,

    Juv. 6, 617; 8, 224.—
    F.
    In milit. lang.: princĭpes, um, m., the second line of soldiers, between the hastati and triarii, Liv. 8, 8; 22, 5; 30, 8; 37, 39; cf. Varr. L. L. 5, § 89; Veg. Mil. 1, 20; 2, 15; cf. Ov. F. 3, 129; and Becker, Antiq. 3, 2, p. 249 sq.; p. 269 sq.—Princeps also signifies,
    1.
    A company or division of the principes: signum primi principis, of the first company of the principes, Liv. 26, 6, 1:

    octavum principem duxit,

    was centurion of the eighth maniple, Cic. ad Brut. 1, 8, 2.—
    2.
    A centurion or captain of the principes: princeps prior, the first captain of the principes, Caes. B. C. 3, 64 fin.:

    princeps tertiae legionis,

    Liv. 25, 14; cf. id. 42, 34.—
    3.
    The office of centurion of the principes, the centurionship or captaincy of the principes: mihi primus princeps prioris centuriae est adsignatus, the first captaincy of the principes, Liv. 42, 34, 8.— Comp.:

    omnium priorum principum principiorem, si dici fas est,

    Cassiod. Hist. Eccl. 1, 1.
    2.
    Princeps, cĭpis, m., a celebrated flute-player, Phaedr. 5, 7, 4.

    Lewis & Short latin dictionary > principes

  • 16 centuriō

        centuriō āvī, ātus, āre    [centuria], to divide into centuries, assign to companies, organize (of infantry): homines centuriari: iuventutem, L.: centuriati pedites, L.
    * * *
    I
    centuriare, centuriavi, centuriatus V TRANS
    arrange/assign (soldiers) in military centuries; divide land into centuriae
    II
    centurion, captain/commander of a century/company

    Latin-English dictionary > centuriō

  • 17 centuriō

        centuriō ōnis, m    [centuria], a commander of a century, captain, centurion (next in rank to the tribunes of the legion), C., S., L., H.: primi pili, of the first maniple (of the triarii), the first centurion of the legion, S. — Plur: primorum ordinum, i. e. the six centurions of the first cohort, Cs.
    * * *
    I
    centuriare, centuriavi, centuriatus V TRANS
    arrange/assign (soldiers) in military centuries; divide land into centuriae
    II
    centurion, captain/commander of a century/company

    Latin-English dictionary > centuriō

  • 18 manipulāris or manupulāris (poet. manupl-)

       manipulāris or manupulāris (poet. manupl-) e, adj.    [manipulus], belonging to a maniple of a company, manipular: miles, O.: iudices, i. e. selected from the common soldiers.—As subst, m., a soldier of a maniple, common soldier: tamquam unus manipularis: trīs suos nactus manipulares, comrades, Cs.

    Latin-English dictionary > manipulāris or manupulāris (poet. manupl-)

  • 19 manipulus (poet. manipl-)

       manipulus (poet. manipl-) ī, m    [manus+ PLE-], a handful, bundle: filicum manipli, V.: maniplos solvere, bundles of hay, Iu.—Of soldiers, a company, maniple, one third of a cohort (its standard originally bore a wisp of hay): manipulos circumiens, S.: manipulos laxare, Cs.: continere ad signa manipulos, Cs.: Volscorum manipli, forces, V.: furum, a band, T.

    Latin-English dictionary > manipulus (poet. manipl-)

  • 20 manus

        manus ūs (dat. manu, Pr.), f    [2 MA-], a hand: puerum in manibus gestare, T.: Vinxerat post terga manūs, V.: Caelo si tuleris manūs, H.: vas in manūs sumere: de manibus deponere, lay down: unde manum continuit? refrained, H.: hominem tibi trado de manu, ut aiunt, in manum, i. e. with great care: manum ferulae subduximus, i. e. outgrew the rod, Iu.: plenā manu, liberally: (Sextius) per manūs tractus servatur, i. e. by careful nursing, Cs.: per manūs servulae, by the assistance: traditae per manūs religiones, from hand to hand, L.: magna Iovis, might, H.: mihi veritas manum inicit, arrests.—The hand, as a symbol of nearness: ut iam in manibus nostris hostes viderentur, close upon us, Cs.: In manibus Mars ipse, at hand, V.: proelium in manibus facere, at close quarters, S.: res ad manūs vocabatur: quod Romanis ad manum domi supplementum esset, within reach, L.: servum habuit ad manum, as private secretary: aliquid paulum prae manu Dare, ready money, T.: est in manibus oratio, accessible: inter manūs sunt omnia vestras, plain and palpable, V.: iudicia mortis manu tenere, palpable proofs: manūs inter parentem Ecce, etc., close to, V.—As a symbol of occupation: habeo opus magnum in manibus, am engaged on: Naevius in manibus non est, is not read, H.: sic in manibus (inimicum) habebant, paid attentions to: agger inter manūs proferebatur, by manual labor, Cs.: inter manūs e convivio auferri, i. e. bodily: (epistulae) tuā manu, by your hand: manu sata, artificially, Cs.—As a symbol of control: Uxor quid faciat, in manu non est meā, under my control, T.: id frustra an ob rem faciam, in manu vostrā situm est, rests with you, S.: neque mihi in manu fuit, Iugurtha qualis foret, I could not determine, S.: (feminas) in manu esse parentium, virorum, subject, L.: hostem ex manibus dimitti, suffered to escape, Cs.: dum occasio in manibus esset, while they had the opportunity, L.: inimicorum in manibus mortuus est.— As a symbol of force: manibus pedibusque omnia Facturus, with might and main, T.: per manūs libertatem retinere, forcibly, S.: aequā manu discedere, a drawn battle, S.: Erymanta manu sternit, a blow, V.: ne manum quidem versuri, turn a hand: cum hoste manūs conserere, try conclusions, L.: manum committere Teucris, fight, V.: manu fortis, brave in battle, N.: urbīs manu ceperat, by force, S.: oppida capta manu, stormed, V.: Ipse manu mortem inveniam, by suicide, V.: usu manuque opinionem fallere, actual fight, Cs.: plura manu agens, compulsion, Ta.: dare manūs, give himself up, Cs.: manūs dedisse, yielded: neque ipse manūs feritate dedisset, consented, V.: manūs ad Caesarem tendere, i. e. to supplicate, Cs.: tendit ad vos virgo manūs.—As a symbol of skill: manus extrema non accessit operibus eius, finish: manus ultima coeptis Inposita, O.: Quale manūs addunt ebori decus, skilled hands, V.—Prov.: manum de tabulā, i. e. the work is finished.—A hand, handwriting, style, work, workmanship: librarii: manum suam cognovit: Artificum manūs inter se Miratur, the comparative skill, V.— A side (cf. pars): Est ad hanc manum sacellum, T.: a laevā conspicienda manu, O.—Of animals, a hand, trunk, claw: manus etiam data elephanto: uncae manūs, claws (of the Harpies), V.—In the phrase, ferreae manūs, grappling-hooks, grappling-irons: manūs ferreas atque harpagones paraverant, Cs.: in hostium navīs ferreas manūs inicere, L.— A body, band, company, host, collection, troop, corps: nova, Cs.: parva, S.: cum manu haudquaquam contemnendā, force, L.: Dolopum, V.: manum facere, copias parare: coniuratorum: bicorpor, i. e. the Centaurs: servilis, H.— Plur, labor, hands, workmen: nos aera, manūs, navalia demus, V.
    * * *
    hand, fist; team; gang, band of soldiers; handwriting; (elephant's) trunk

    Latin-English dictionary > manus

См. также в других словарях:

  • Company C, 52d Infantry Regiment (Anti-Tank) — Company C, 52d Infantry Regiment Active 15 May 1917 – 1 September 1921 15 July 1942 – 13 …   Wikipedia

  • Company of Heroes — Developer(s) Relic Entertainment …   Wikipedia

  • Company D 1-181 Infantry — Company D, 1st Battalion 181st Infantry Regiment (6th Massachusetts) Active 1864 Present Country United States Branch …   Wikipedia

  • company — company, party, band, troop, troupe are comparable when they denote a group of persons who are associated in a joint endeavor or who are assembled for a common end. Company is the general term for either a temporary assemblage or a permanent… …   New Dictionary of Synonyms

  • Soldiers: Heroes of World War 2 — Soldiers : Heroes of World War 2 Éditeur 1C Company Développeur Best Way Date de sortie 2004 …   Wikipédia en Français

  • Soldiers: heroes of world war 2 — Soldiers : Heroes of World War 2 Éditeur 1C Company Développeur Best Way Date de sortie 2004 …   Wikipédia en Français

  • Company B 1-181 Infantry — Company B, 1st Battalion 181st Infantry Regiment (6th Massachusetts) Active 1778 Present Country United States Branch …   Wikipedia

  • Company of the Wolf — Founded 2005 Location Australian, based in Australia Period 1250–1490 Speciality …   Wikipedia

  • Company A, Arizona Rangers — was one of the Confederate military units raised in the Confederate Arizona Territory. Contents 1 Origin of the Arizona Rangers 2 Arizona Campaign against the California Column 3 With the Army of New Mexico and the Sibley Brigade …   Wikipedia

  • Company C 1-181 Infantry — Company C, 1st Battalion 181st Infantry Regiment (6th Massachusetts) Active 1831 Present Country United States Branch …   Wikipedia

  • Company F, 425th Infantry (United States) — Company F, 425th Infantry is a Long Range Surveillance Company of the Michigan Army National Guard. The unit came into being in the mid 1960s when the 1st Bn, 225th Infantry was reflagged as E and F Companies, 425th Infantry and adapted to the… …   Wikipedia

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»